Yrkesetisk prosjekt + Sjølvbilete og attribusjonsteori

Me har over 3 dagar jobba med eit yrkesetisk seminar. Me vart delt i blanda grupper 3-4 stk frå A- og B klassen. Eg vil her rosa valget om å blanda gruppene, då dette har vore kjekt og nyanserande. Fyrste delen av prosjektet gjekk ut på og laga 10 bod om kva det vil seie og vera ein god lærar.Den andre delen gjekk ut på at me fekk presentert 4 ulike "cases", der me skulle utifrå to handlingsalternativ diskutera ut ifrå konsekvensetikk og pliktetikk med konklusjon til slutt.

Prosjektet har vore veldig interessant. Det å sitje saman i grupper og diskutere omdiskuterte situasjonar som kan oppstå i læraryrket, er mykje betre enn å lese berre i boka. Det som har vore kanskje mest tankavekkane er at ting eg trudde var "lov" eller var "greit" og gjere som lærar, faktisk ikkje alltid er etisk riktig. Læraryrket er styrt av lover og reglar som me må forholde oss til. Det å sjekke opp i lovverket på nettet og sjå kva grenser og begrensingar som er satt, har vore veldig interessant. Eit godt eksempel kan vere case 2, med Brita og mora til Benjamin som blir ledd av. Før eg undersøkte lovverket og me fekk diskutert dette i ope forum, trudde eg at dette var heilt greit og normalt for lærarar å gjere. Lærarar kan ha tunge dagar, og då kan det berre vere godt å le litt av slikt på lærarrommet. Ein kjem også inn på "lærarkoden" som er forskjellig, alt etter kor ein bur i landet.

Siste dagen samla alle gruppene seg, og kom med delte og forskjellige meiningar. Dette "runde bordet" var veldig konstruktivt og me fekk ikkje bare bekreftelse på ein del av våre konklusjonar, men fekk også nyanserte og nye inputs frå dei andre gruppene. I tillegg har dette med pliktetikk og konsekvensetikk blir 100 % klart etter dette prosjektet, og ikkje minst ei øving for oss som lærarar og differensiera syna våre i vanskelege situasjonar som kan oppstå i læraryrket.

Eg vil difor konkludera med at ein slik munnleg arbeidsform vil eg absolutt oppfordra til å ha fleire gonger.

Sjølvbilete og attribusjonsteori

Sjølvbilete heng saman med identitet og korleis me oppfattar oss sjølve. Dette gjer me basert på omverdenen og miljøet rundt oss. Hadde ikkje eg fått respons på mitt intellekt og personlighet igjennom opplevingar og erfaringar, hadde eg aldri skapa den identiteten eg har skapa til no.
Me kan dela sjølvet inn i "eg " og "meg". Eg er det ubevisste, medan meg er bevisst og fungerar som ein observatør. Det er jo ganske logisk, men artig og tenkja på i den faglege samanhengen me fekk det presentert i!

Ut ifrå dette, er det viktig at læraren er bevisst på dette i skulen. Ein lærar som ikkje er genuin i tilbakemeldingane sine, set elevar i "båsar", og ikkje viser glød og engasjement for faget, vil påverka elevane. Det er difor viktig at me tenkjer over kva signal me sender ut til elevane. Kroppsspråket er ikkje alltid det lettaste og kontrollera og somme gonger gjer me spontane rørsler og singal. Det er også viktig å tenkje på at elevane leser kroppsspråket vårt, det er tydligare enn det me trur!

Pakka inn i dette, kjem me inn på attribusjonsteori. Denne teorien går ut på at menneske tolker annleis og tenkjer annleis. " Den enkeltes indre tolkningsprosess er med på å forme selvoppfatningen". ( Imsen,2006:460) Måten lærar utrykker seg på kan krenka/såra, og skapa utilstrekkelighet hos elevane om ikkje læraren er årvåken for korleis elevane tolkar kommunikasjonen.

Me hadde også ei oppgåve som gjekk på kjønnsproblematikk i skulen. Me las ein tekst om kjønn og kjønssidentitet, og det kom klart fram at gutar og jenter er forskjellige, både fysisk og psykisk.

Gutar har ofte større tru på seg sjølv og sine evner, mens jenter ofte har mindre tru på seg sjølv og skuldar på flaks eller lette oppgåver viss dei gjer noko bra. Det kom fram ein tolkningsmodell der gutar og jenter tolkar tolking av suksess og nederlag heilt annleis. Det verkar som det er meir eit kjønnsproblem enn eit problem, med det finns jo unntak.

Det beste vil vere for oss som lærarar og behandla elevane individuelt og ikkje fokusera på statistikken. Det viktigaste vil vera for jenter og gutar at dei skal gleda seg over suksess og tru på eigne ferdighetar. Om dei opplever nederlag, bør ein heller ikkje skulda på ytre årsaker, ein vil ikkje betre situasjonen då. Bygg på det ein er god til, og gi konstruktiv tilbakemelding!

Då var praksisen over....

Påskeferien er no over, og eg har no gjennomført 3 veker til i praksis. Det var trist og ta farvel med øvingslærarane og ikkje minst elevane, for tida i praksis har vore veldig givande. Eg vil summera opp litt i høve til det eg har fått ut av praksis periodane, og særskilt dei 3 siste vekene.

Målsetjinga mi desse tre vekene: Oppnå større innsikt i korleis dei svakaste elevane i klassen lar seg påverke av ytre og indre faktorar, å stimulere dei til å jobba betre.

Det å vere godt førebudd til sin eigen time er rota til å god undervisning. Ein lærar som er trygg på stoffet i faget, viser ikkje tvil føre elevane. I tillegg tykkjer eg at læraren skal vera engasjert og ha ein brennande glød for faget. Læraren skal visa eit kroppsspråk som fortel elevane at ”brøk er gøy! ”, eller ” korn er sunt! ”. Eg har sjølv erfaring med mange lærarar som utrykkjer seg keisamt og umotiverande i timane. Dette lar mange elevar seg smitta av.
Etterkvart som ein vert betre kjend med elevane, finn ein som lærar fleire strenger og spela på. Eg ser no kven som treng meir hjelp enn andre, og korleis eg kan motivera dei. Nokon treng eit klapp på skuldra, andre treng at du kjem til dei og ser dei i auga og seier; ” Dette veit eg at du greier! ” Nokre elevar treng ein annan motivasjon, der eg kan seie; ” Eg trur ikkje du greier å arbeida deg fram til 2.59, det er jo så mange oppgåver! ” Eleven vil då bevise at han kan greie det. Alle sitata ovanfor er ting ein kan bruke når ein kjenner elevane betre. Om ein ikkje kjenner dei godt nok, og brukar dei ulike knepa på feil måte, kan det slå feil veg.

Noko eg har prøvd å bidra med sjølv er og få elevane til å forklara meir når dei skal svare. Om eg stiller eit spørsmål til eit reknestykke vil eg ha meir enn berre svaret. Eg ber gjerne eleven om; ” Kan du forklara for klassen korleis du løyste det reknestykket? ”, eller ” Kan du komme fram på tavla og visa korleis du løyste reknestykket? ”. Dette stimulerar elevane til å vera meir aktive i spørje og svar prosessen. Det er også berre positivt at andre enn lærarar alltid skal svara på om eit spørsmål eller eit reknestykket er riktig svara på. Det er sjølvsagt ikkje alle elevar som er like trygge i det og stå framfor klassen å forklara og visa framfor tavla, og eg vil ikkje tvinga dei heller. Men jo fleire gongar dei ser eleven/kompisen/veninna gjere det, jo meir håpar eg dei tør og gjere dei til neste gong.

Eg vil avslutta med tilpassa opplæring. Ein vil alltid ha tilfelle, noko som har auka dei siste åra, og som sikkert vil auke meir, der elevar treng spesielle hensyn. Nokon har skrivevanskar, andre har talevanskar, og nokre bråkar altfor mykje. Ein skal ikkje setje like høge krav til alle, for klassen er ulik, spesielt i 12 års alderen. Som Rektor på Langeland Skule, Eva Tofte sa, er ho i likhet med vår praksisgruppe inspirert av Lev Vygotsky og hans teori om den proksimale sonen. Elevane har ulike grader av nivå dei treng hjelp på og ikkje, for å meistre oppgåvene. Ein hjelper mykje elevane som treng det, og mindre dei elevane som ikkje treng det.

Ei kort oppsummering av ting eg såg var veldig viktig i praksis.

- Godt førebudd til timane. ( Struktur i timen, teori, ekstraoppråver og glød! )
- Engasjert og motivert arbeidsleiar. Ser alle elevane.
- Spelar på ulike strenger i høve til ulike elevar for å oppnå motivasjon. Set krav om at
ein kjenner elevane.
- Aktivisere elevane.
- Tilpassa opplæring

Det å jobba ute i "det verkelege livet" har verkeleg vore ein tankevekkar på mange plan, og gir eit enormt utbytte av læring. Neste år vert det praksis i småskulen med andre elevar.

Men eg sit igjen med minner og kunnskap eg tek med meg vidare i utdanninga. Eg vil elles takka for godt samarbeid på praksisgruppa, og med teamet på 6.trinn generelt. Me har jobba tett og fordelt oppgåvene greit. No går vegen vidare..

Motivasjon

Motiavasjon er alfa omega for ein elev. Det er det som skapar aktivitet hos eleven, det er det som held aktiviteten ved like, og det som gir han mål og meining. Motivasjon står difor heilt sentralt når det gjelder å forstå menneskleg åtferd, noko eg har sett klart i praksis.

Me skiller mellom indre og ytre motivasjon.

Indre motivasjon: Aktiviteten, læringen eller arbeidsprossesen holdes ved like på grunn av interesse for saken, lærestoffet eller handlingen i seg selv. ( Imsen 2006:382)

Ytre motivasjon: Aktiviteten eller læringen holdes ved like fordi individet ser utsikter til å oppnå en belønning eller et mål som egentlig er saken uvedkommende. ( Imsen 2006:382 )

Det er ønskeleg at ein elev skal jobbe ut ifrå indre motivasjon, også kalt naturleg motivering. På denne måten vil eleven få ein meining og mål med arbeidet, og minst vil sjansane for større operasjonell forståing bli større. Den ytre motivasjon er utvilsamt det mest vanlege. Karaktersystemet, og belønninger som ikkje har noko med arbeidsprosess eller mål og gjere er til stades i skulen kvar dag. Men er det så negativt?

Eg stiller meg det spørsmålet gong på gong. Spesielt etter eg har vore i praksis. Belønningar som å skrive namnet sitt på tavla, lengre friminutt, bingo o.l er ytre motivasjonsteknikkar som har vist seg å vera vanvittig effektive i klasserommet. Eg tykkjer det er viktig å legge til at sjølv om ein elev startar med ytre motivasjon, er han ikkje "låst" til dette. Forhåpentlegvis vil eleven etter gjennomarbeiding av stoffet, oppnå meistringglede og forståing av stoffet som gjer at eleven etter kvart skapar meir og meir indre motivasjon. " Dette var jo kjekt allikevel. Det var jo ikkje så vanskeleg som eg trudde ". Eg tykkjer difor det er viktig å bruke begge teknikkane, der målet vil sjølvsagt vera å la elevane arbeida så mykje dei kan etter indre motivasjon.

Motivasjon heng saman med fleire ting hos ein menneske. Matthews og Zeidner( 2004 ) fann ut av ei tredeling i menneskesinnet som er kalla " sinnets triologi ". Omgrepet omhandlar samspelet mellom kjensler, fornuft og motivasjon. Dei tre grunnleggjande dimensjonane er:

• Kjensler
• Kognisjon
• Motivasjon

Eg føler her at Maslows behovshierkarki er veldig vesentleg. Maslow skil ut fem behov han meiner er grunnleggjande. Desse må ikkje bli sett isolert frå kvarandre, men i samanheng. Grunnen er at menneske ser ut til å vera eit søkjande vesen.

1. Fysiologiske Behov
2. Behov for tryggleik og sikkerheit
3. Behov for kjarleik og sosial tilknytnad
4. Behov for anerkjenning og positiv sjølvoppfatning
5. Behov for sjølvrealisering

Sjølv om ein elev i skulen ikkje har motivasjon i eit tilfelle, treng ikkje dette berre ha noko med ting i klasserommet. Eleven kan vera påverka av andre faktorar. Har eleven det godt heime? Har eleven tryggleik og venner på fritida? Plar ikkje eleven å få ros, eller har han angst? Det er mange ting som kan påverke menneskesinnet og korleis individet forholder seg til tilværinga på, og dette er ikkje alltid like lett for ein lærar å sjå. Det er difor viktig at me på beste måte klarar og kartleggja dei ulike elevane og følgje dei opp.

I praksis fekk eg informasjon om nokre elevar som hadde litt å stri med i heimen, og dette kunne gjenspeila atferda på skulen. Det at ein lærar bryr seg om elevane og har oversikt over dei så godt han kan, vil også skapa eit tillitsforhold til elevane. Denne relasjonen kan bidra til at elevane jobbar, lyer og tiar stiller i klasserommet.